کد مطلب:314352 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:206
عزاداری سقایی در مشهد مقدس
در شهر خراسان كه مدفن و مشهد حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام است، اكنون دو دسته سقایی وجود دارد و آن دو دسته عبارتند از:
1. هیئت سقایی كاشانی های مقیم مشهد و هیئت سقایی ابوالفضل محله ی نوغان كه تاریخ و شرح عزاداری آنها از این قرار است:
2. هیئت سقاهای كاشانی های مقیم مشهد، به موجب شهادت معمرین آنها در سال 1225 ق به همت جمعی از كاشانی های مقیم خراسان از جمله كربلائی حسن رنگرز و كربلایی علی خان و استاد جواد مسگر و مشهدی مصیب آرانی و كربلایی حسن آرانی و كربلا علی پهلوانزاده و حسن پهلوان فر و كربلائی علی نیاسری و حاج سید علی رسولی و حاج احمدپور اجباری تأسیس شده و خوانندگان معروف آن عبارتند از محمد و اصغر آقا كاشانی الحسینی و حاج حسن پهلوانزاده و ابوالفضل رسولی و حاج علی و جواد تشكری و حاج محمد پور اجباری.
هیئت مذكور در شب های جمعه طول سال در خانه های اعضای هیئت یا منازل كسانی كه هیئت را دعوت می نمایند، اقامه ی مجلس عزاداری نموده و به نوحه سرایی سقایی می پردازند، و در ماه محرم از شب اول تا شب سیزدهم شب ها و روزها در منازل به ذكر نوحه سرایی سقایی می پردازند و اكثر شب ها و روزها نیز اطعام می شوند و همه ساله از شب هشتم تا شب دهم و از روز هشتم تا دهم برای عزاداری سنتی از محله چهنو حركت نموده در حسینیه ها و تكایای محلات شهر دوره می روند و به مرثیه خوانی و نوحه سرایی سقایی می پردازند و یك روز نیز برای عزاداری و عرض تسلیت به صحن مطهر امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام مشرف شده و به عزاداری می پردازند.
ناگفته نماند كه هیئت نامبرده سابقا كه برای عزاداری حركت می كرده، علاوه بر پوشیدن لباس سیاه با مشك و جام و كشكول آب حركت می نموده، ولی در زمان حكومت پهلوی و ممانعت از عزاداری، این سنت متروك شده و اكنون با لباس سیاه
[ صفحه 212]
و به طور ساده حركت می كنند. ضمنا اشعارهای سقایی و آهنگ های خوانندگی آنان با اشعار و آهنگهای خوانندگی سقاهای كاشان مطابقت دارد.
2. هیئت سقایی ابوالفضل علیه السلام محله ی نوغان كه مركز فعلی آن ابوالفضلیه واقع در چهار سوق محله نوغان است و بنای آن در سال 1345 ش به پایان رسیده و قبل از تأسیس این مركز، در منازل اجتماع و اقامه عزاداری می كرده اند، اما در حال حاضر اكثرا در ابوالفضلیه و گاهگاهی هم در منازل اجتماع و اقامه عزاداری می نمایند.
از تأسیس هیئت نامبرده به علت قدیمی بودن آن اطلاع دقیقی در دست نیست و آن گونه كه معمرین آن مانند میرزا خرداد زرندی و غیره نقل نمودند، در زمان احمد شاه قاجار اكثر مجالس عزاداری سقایی ماه محرم در منزل حاج میرزا حسین سبزواری در محله ی سرشور منعقد می گردیده و تا شب شانزدهم یا بیست و پنجم محرم ادامه داشته و به ذكر نوحه سرایی سقایی می پرداخته اند و گردانندگان معروف آن در آن سنوات عده ای از محترمین از جمله كربلائی علی مهرساز و حاج میرزا حسین سبزی فروش و حاج محمد شریف قال باف و حاج حسین امنیه و كربلا غلامرضا ابوالفضلی طوسی و عباسعلی جوراب تخت دوز و میرزا خداداد زرندی بوده اند و بعد از سقوط پهلوی اول، مركز هیئت به منزل كربلایی رجبعلی مهدی زاده انتقال یافته و اكثر در آن جا اقامه ی عزاداری می نموده اند و سپس ابوالفضلیه را تأسیس كرده و بدانجا انتقال یافته اند.
هیئت نامبرده، قبل از تأسیس ابوالفضلیه، علاوه بر اقامه ی مجلس و مراسم عزاداری در ماه محرم، در شب های پنجشنبه طول سال نیز مجلس هفتگی منعقد می نموده و در ایام دهه ی عاشورا چند روز با لباس سیاه و مشك و جام آب كه سنت عزاداری سقاهای قدیم بوده، برای عزاداری سنتی حركت می كرده و به صحن مطهر امام رضا علیه السلام می رفته است. اما اكنون در ماه محرم اكثرا تا شب شانزدهم و در روزهای تاسوعا و عاشورا و شب های پنجشنبه طول سال اقامه مجلس و مراسم عزاداری می نمایند. ضمنا همه ساله در روز تاسوعا در خاتمه مجلس روضه خوانی برای عزاداری سنتی با لباس سیاه و بدون مشك و جام آب به طرف صحن مطهر حضرت امام رضا علیه السلام حركت نموده و به نوحه سرایی سقایی می پردازند و در پایان اطعام می نمایند.
[ صفحه 213]
1. هیئت سقایی كاشانی های مقیم مشهد و هیئت سقایی ابوالفضل محله ی نوغان كه تاریخ و شرح عزاداری آنها از این قرار است:
2. هیئت سقاهای كاشانی های مقیم مشهد، به موجب شهادت معمرین آنها در سال 1225 ق به همت جمعی از كاشانی های مقیم خراسان از جمله كربلائی حسن رنگرز و كربلایی علی خان و استاد جواد مسگر و مشهدی مصیب آرانی و كربلایی حسن آرانی و كربلا علی پهلوانزاده و حسن پهلوان فر و كربلائی علی نیاسری و حاج سید علی رسولی و حاج احمدپور اجباری تأسیس شده و خوانندگان معروف آن عبارتند از محمد و اصغر آقا كاشانی الحسینی و حاج حسن پهلوانزاده و ابوالفضل رسولی و حاج علی و جواد تشكری و حاج محمد پور اجباری.
هیئت مذكور در شب های جمعه طول سال در خانه های اعضای هیئت یا منازل كسانی كه هیئت را دعوت می نمایند، اقامه ی مجلس عزاداری نموده و به نوحه سرایی سقایی می پردازند، و در ماه محرم از شب اول تا شب سیزدهم شب ها و روزها در منازل به ذكر نوحه سرایی سقایی می پردازند و اكثر شب ها و روزها نیز اطعام می شوند و همه ساله از شب هشتم تا شب دهم و از روز هشتم تا دهم برای عزاداری سنتی از محله چهنو حركت نموده در حسینیه ها و تكایای محلات شهر دوره می روند و به مرثیه خوانی و نوحه سرایی سقایی می پردازند و یك روز نیز برای عزاداری و عرض تسلیت به صحن مطهر امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام مشرف شده و به عزاداری می پردازند.
ناگفته نماند كه هیئت نامبرده سابقا كه برای عزاداری حركت می كرده، علاوه بر پوشیدن لباس سیاه با مشك و جام و كشكول آب حركت می نموده، ولی در زمان حكومت پهلوی و ممانعت از عزاداری، این سنت متروك شده و اكنون با لباس سیاه
[ صفحه 212]
و به طور ساده حركت می كنند. ضمنا اشعارهای سقایی و آهنگ های خوانندگی آنان با اشعار و آهنگهای خوانندگی سقاهای كاشان مطابقت دارد.
2. هیئت سقایی ابوالفضل علیه السلام محله ی نوغان كه مركز فعلی آن ابوالفضلیه واقع در چهار سوق محله نوغان است و بنای آن در سال 1345 ش به پایان رسیده و قبل از تأسیس این مركز، در منازل اجتماع و اقامه عزاداری می كرده اند، اما در حال حاضر اكثرا در ابوالفضلیه و گاهگاهی هم در منازل اجتماع و اقامه عزاداری می نمایند.
از تأسیس هیئت نامبرده به علت قدیمی بودن آن اطلاع دقیقی در دست نیست و آن گونه كه معمرین آن مانند میرزا خرداد زرندی و غیره نقل نمودند، در زمان احمد شاه قاجار اكثر مجالس عزاداری سقایی ماه محرم در منزل حاج میرزا حسین سبزواری در محله ی سرشور منعقد می گردیده و تا شب شانزدهم یا بیست و پنجم محرم ادامه داشته و به ذكر نوحه سرایی سقایی می پرداخته اند و گردانندگان معروف آن در آن سنوات عده ای از محترمین از جمله كربلائی علی مهرساز و حاج میرزا حسین سبزی فروش و حاج محمد شریف قال باف و حاج حسین امنیه و كربلا غلامرضا ابوالفضلی طوسی و عباسعلی جوراب تخت دوز و میرزا خداداد زرندی بوده اند و بعد از سقوط پهلوی اول، مركز هیئت به منزل كربلایی رجبعلی مهدی زاده انتقال یافته و اكثر در آن جا اقامه ی عزاداری می نموده اند و سپس ابوالفضلیه را تأسیس كرده و بدانجا انتقال یافته اند.
هیئت نامبرده، قبل از تأسیس ابوالفضلیه، علاوه بر اقامه ی مجلس و مراسم عزاداری در ماه محرم، در شب های پنجشنبه طول سال نیز مجلس هفتگی منعقد می نموده و در ایام دهه ی عاشورا چند روز با لباس سیاه و مشك و جام آب كه سنت عزاداری سقاهای قدیم بوده، برای عزاداری سنتی حركت می كرده و به صحن مطهر امام رضا علیه السلام می رفته است. اما اكنون در ماه محرم اكثرا تا شب شانزدهم و در روزهای تاسوعا و عاشورا و شب های پنجشنبه طول سال اقامه مجلس و مراسم عزاداری می نمایند. ضمنا همه ساله در روز تاسوعا در خاتمه مجلس روضه خوانی برای عزاداری سنتی با لباس سیاه و بدون مشك و جام آب به طرف صحن مطهر حضرت امام رضا علیه السلام حركت نموده و به نوحه سرایی سقایی می پردازند و در پایان اطعام می نمایند.
[ صفحه 213]